Γιατί τα θύματα δεν μιλάνε όταν βιώνουν σεξουαλική παρενόχληση; Υπάρχουν πολλοί λόγοι όπως ταπείνωση, προσβολή, ενοχή, αισθήματα αυτοκατηγορίας, αβοηθησία, φόβος, άγχος, ψυχολογική αποδυνάμωση, αρνητική εικόνα ή απέχθεια για τον εαυτό και το σώμα.
Γιατί τα θύματα δυσκολεύονται να μιλήσουν;
Τα θύματα της σεξουαλικής παρενόχλησης συχνά δυσκολεύονται να μιλήσουν ακόμα και στον ψυχολόγο για αυτό το τραυματικό βίωμα, παρότι βρίσκονται σε ένα περιβάλλον ασφάλειας, εμπιστοσύνης, προστασίας και στήριξης. Ντρέπονται και το βίωμα παραμένει τραυματικό για χρόνια. Ποιος θα τους πιστέψει, ποιος θα τους υποστηρίξει, συχνά δεν υπάρχουν μάρτυρες, ο σύντροφος τους μπορεί να φύγει και η ίδια η οικογένεια να είναι αδύναμη να το διαχειριστεί. Οι άνθρωποι είμαστε καχύποπτοι και «άπιστοι Θωμάδες», εύκολα κρίνουμε χωρίς να γνωρίζουμε.
Σύμφωνα με έρευνα του Balkan Insight, στην ερώτηση «Γιατί δεν αναφέρατε το περιστατικό», απάντησαν:
- 53,% φόβος ότι δεν θα λάβω καμία υποστήριξη
- 11,5% φόβος ότι θα χάσω τη δουλειά μου
- 3,8% έλλειψη νομικών διαδικασιών στο μέσο όπου εργαζόμουν/εργάζομαι
- 30,7% άλλο (συνδυασμός των παραπάνω, η κουλτούρα του γραφείου ενθάρρυνε μια τέτοια συμπεριφορά, ήμουν πολύ μικρή και δεν ήξερα τι να κάνω κ.λπ.)
Τι είναι η σεξουαλική παρενόχληση;
Η σεξουαλική παρενόχληση είναι η απόλυτη υποτίμηση της ανθρώπινης υπόστασης: το θύμα ακινητοποιείται, σοκάρεται, ακυρώνεται, γιατί ο θύτης έχει βαθιά υποτιμήσει τα πιο προσωπικά στοιχεία της οντότητας του. Ταπείνωση, προσβολή, ενοχή, αισθήματα αυτοκατηγορίας, αβοηθησίας, φόβος, άγχος, ψυχολογική αποδυνάμωση, αρνητική εικόνα ή απέχθεια για τον εαυτό και το σώμα. Το θύμα υποφέρει, βιώνει μία βαθιά και βαριά τραυματική εμπειρία, η οποία συχνά αναβιώνεται στην πορεία της ζωής του και προσπαθεί κάθε φορά να την απωθεί, για να μην υποφέρει.
Ασφαλώς, δεν είναι μόνο η σεξουαλική παράμετρος, στο θέμα της σεξουαλικής παρενοχλησης, είναι κατεξοχήν θέμα βίας και επιθετικότητας. Είναι θέμα επιβολής, επίδειξης ισχύος, επικράτηση ς(ένδειξη “αρρενωπότητας” η συμπεριφορά κυριαρχίας, «προνόμιο» των ανδρών), αλλά και θέμα ψυχολογικού χειρισμού, μέσα από την ανισότητα θύτη-θύματος.
Σε όλα τα παραπάνω, προστίθεται και η αλαζονεία της εξουσίας: «Δεν σε υπολογίζω, σου ασκώ βία, κάνω ότι θέλω στο σώμα σου, σε υποτιμώ σαν άνθρωπο, σαν γυναίκα και κάνω αυτό που θέλω (εσύ δεν υπάρχεις πουθενά)και ξέρω ότι δεν θα τιμωρηθώ,γιατί εσύ δεν θα μιλήσεις, γιατί σε έχω σε τέτοιο βαθμό υποβαθμίσει, που δεν θα τολμήσεις».
«Όταν υποτάσσεσαι, σε εκμεταλλεύομαι, όταν αντιστέκεσαι, σε τιμωρώ». Το θύμα λοιπόν μπαίνει σε μία συνθήκη lose-lose.
Σε πολλές περιπτώσεις, επέρχονται μακροχρόνιες επιπτώσεις στην προσωπική, σεξουαλική,κοινωνική, επαγγελματική ζωή. Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένο κίνητρο, στοχοθέτηση,παραγωγικότητα, κλπ.
Πως μπορούν οι άνθρωποι και οι κοινωνίες να αντιμετωπίσουν αυτή την εγκληματική συμπεριφορά;
Οικογένεια: Ασφαλώς, πρωτεύοντα ρόλο παίζει η οικογένεια πχ. σε ποιο βαθμό οι γονείς μαθαίνουν στα νεαρά αγόρια να τιμούν και να σέβονται τη γυναίκα, να διδάσκουν ότι όλοι είμαστε ίσοι, να διδάσκουν την αποδοχή στη διαφορετικότητα)
Εκπαίδευση: Χρειάζεται να εκπαιδευτούν ευάλωτες ομάδες (γυναίκες, έφηβοι, παιδιά), η αστυνομία, οι δικαστικές αρχές, οι εκπαιδευτικοί.
ΜΜΕ: Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, το τελευταίο διάστημα, η ενασχόληση των ΜΜΕ με το ελληνικό #metoo έχει παίξει θετικό ρόλο, γιατί πολλά θύματα βοηθήθηκαν, ενθαρρύνθηκαν να μιλήσουν, νιώθοντας ότι δεν είναι μόνα ότι μπορούν να έχουν «βήμα», να «ακουστούν», να καταγγείλουν τη σεξουαλική παρενόχληση. Αφορμή βέβαια αποτέλεσε το γεγονός ότι οι καταγγελλόμενοι ήταν πρόσωπα γνωστά στο δημόσιο βίο.
Είναι σημαντικό η ευαισθητοποίηση να αφορά όλες τις κοινωνικές ομάδες για να μπορεί ο κάθε πολίτης να διεκδικεί ισότιμα το δίκιο του και να νιώθει ότι η πολιτεία τον σέβεται και τον στηρίζει.
Δείτε ακόμη: Σεξουαλική κακοποίηση στα παιδιά: Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια