Αν και η έρευνα δείχνει ότι η επιτυχία περιλαμβάνει σχεδόν πάντα κάποιο βαθμό τύχης, πρέπει να είστε και σε θέση να επωφεληθείτε την ευκαιρία όταν η τύχη σας χαμογελά. Δείτε τι πρέπει να κάνετε σύμφωνα με την νευροεπιστήμη και τον Steve Jobs.
Γι’ αυτό, αν ρωτήσετε τους ανθρώπους να ονομάσουν ποιο χαρακτηριστικό παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο στην επιτυχία, εμφανίζονται οι «συνήθεις ύποπτοι»: Ταλέντο, Προσπάθεια, Επιδεξιότητα, Ανάληψη ρίσκου.
Και νοημοσύνη; Οι πιο έξυπνοι άνθρωποι συνήθως «κερδίζουν». Αλλά δεν αρκεί μόνο να σκέφτεστε. Υπάρχει ένας αριθμός διαφορετικών μορφών νοημοσύνης και η παγιωμένη έννοια της νοημοσύνης (συσσωρευμένη γνώση, γεγονότα, αριθμοί, «εκπαίδευση») είναι μόνο μία από αυτές.
Γιατί το να είσαι «έξυπνος» δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είσαι έξυπνος με την παραδοσιακή αντίληψη του όρου της νοημοσύνης. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν πολλές γνώσεις αλλά δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν.
Εκεί παίζει ρόλο η ικανότητα να μαθαίνεις και να διατηρείς νέες πληροφορίες και να τις χρησιμοποιείς για να λύνεις ένα πρόβλημα, να μαθαίνεις μια νέα δεξιότητα, να ανακαλείς υπάρχουσες μνήμες και να τις τροποποιείς με νέες γνώσεις έχοντας την ικανότητα να εφαρμόζεις τη νοημοσύνη σου.
Όπως λέει ο Steve Jobs:
Ένα από τα αστεία πράγματα με το να είσαι ευφυής είναι ότι όλοι σε βάζουν σε αυτό το μονοπάτι. Για να πας στο γυμνάσιο, να πας στο κολέγιο…
[Αλλά] το βασικό πράγμα που προκύπτει είναι ότι οι ευφυείς άνθρωποι έχουν μια ποικιλία εμπειριών στις οποίες θα μπορούσαν να βασιστούν για να προσπαθήσουν να λύσουν ένα πρόβλημα ή να αντιμετωπίσουν ένα συγκεκριμένο δίλημμα με μοναδικό τρόπο.
Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να αποκτήσετε διαφορετικές εμπειρίες. Για να δημιουργήσετε συνδέσεις που είναι καινοτόμες, για να συνδέσετε δύο εμπειρίες μεταξύ τους, δεν πρέπει να αντλείτε από την ίδια δεξαμενή εμπειριών με όλους τους άλλους ... διαφορετικά θα κάνετε τις ίδιες συνδέσεις.
Όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των εμπειριών, τόσο πιο πιθανό είναι να δημιουργήσετε νέες συνδέσεις που θα σας κάνουν να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε. Αυτό είναι το πρόβλημα με την εστίαση αποκλειστικά στην εκπαίδευση. Ομολογουμένως, το να γίνεις πιο μορφωμένος είναι, αν και σίγουρα δεν είναι εύκολο, αρκετά απλό. Παίρνω μαθήματα. Διαβάζω βιβλία. Απορροφώ γνώσεις. Μπορείτε να αυξήσετε την αποθήκη γνώσεων σας, αλλά όπως είπε ο Jobs, θα έχετε την ίδια δεξαμενή εμπειριών με όλους τους άλλους.
Η βελτίωση της ευφυΐας σας είναι πιο δύσκολη. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο τα εγκεφαλικά παιχνίδια — σταυρόλεξα, Sudoku, εφαρμογές εκπαίδευσης εγκεφάλου κ.λπ. — είναι αρκετά δημοφιλή. Αλλά σε κάνουν πραγματικά πιο έξυπνο; Βελτιώνουν πραγματικά τη «ρευστή νοημοσύνη»; Η ρευστή νοημοσύνη αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό που εμπλέκεται στην “ενεργό σκέψη” δηλαδή το σύνολο σύνθετων νοητικών διεργασιών, όπως αυτές που εμπλέκονται στην αφαίρεση, και την κρίση.
Μακροπρόθεσμα, όχι είναι η απάντηση. Μια μελέτη του 2007 που δημοσιεύτηκε στο Behavioral and Brain Sciences αξιολόγησε τον αντίκτυπο των παιχνιδιών εκπαίδευσης εγκεφάλου στη ρευστή νοημοσύνη. Αφού οι συμμετέχοντες έπαιξαν Tetris για αρκετές εβδομάδες, το πάχος του φλοιού και η δραστηριότητα του φλοιού αυξήθηκαν.
Αυτό είναι υπέροχο: Με απλά λόγια, ο εγκέφαλός τους έγινε πιο έξυπνος λόγω της αύξησης των νευρωνικών συνδέσεων και της μαθημένης τεχνογνωσίας. Αλλά το αποτέλεσμα δεν κράτησε. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, το πάχος και η δραστηριότητα του φλοιού άρχισαν να μειώνονται και τελικά επέστρεψαν στα επίπεδα πριν από το Tetris.
Σίγουρα, το επίπεδο δεξιοτήτων τους παρέμενε υψηλό, αλλά αφού ο εγκέφαλός τους έγινε τόσο αποτελεσματικός στο Tetris, δεν χρειάζονταν πλέον αυτές τις αυξημένες νευρικές συνδέσεις.
Αντίθετα, ο εγκέφαλός τους έγινε τόσο αποτελεσματικός στο παιχνίδι Tetris που οι αυξημένες νευρικές συνδέσεις δεν ήταν πλέον απαραίτητες. Εν ολίγοις, το Tetris έγινε εύκολο και ο βαθμός ευκολίας του δεν θα βοηθήσει περαιτέρω στη βελτίωση της ευφυΐας.
Με άλλα λόγια το επίπεδο ρευστής νοημοσύνης σας επιστρέφει σε ένα βασικό επίπεδο. Αυτό είναι το πρόβλημα με τα παιχνίδια εκπαίδευσης εγκεφάλου. Η επίλυση παζλ λέξεων και μόνο η επίλυση παζλ λέξεων, δεν θα βελτιώσει τη ρευστή νοημοσύνη σας σε κανέναν άλλο τομέα. Θα σας κάνει καλύτερο μόνο στην επίλυση παζλ λέξεων.
Τώρα επεκτείνετε την υπόθεση στην επιχείρησή σας. Η εκμάθηση του τρόπου χρήσης ενός νέου συστήματος θα βελτιώσει τη ρευστή νοημοσύνη σας … μέχρι να το κατακτήσετε. Το να μάθετε να γράφετε προσφορές θα βελτιώσει τη ρευστή νοημοσύνη σας … μέχρι να τις κατακτήσετε. Μόλις επιτύχετε ένα επίπεδο δεξιοτήτων, ο εγκέφαλός σας δεν χρειάζεται πλέον να εργάζεται τόσο σκληρά — και όλος αυτός ο νέος νοητικός μυς που έχετε αποκτήσει αρχίζει και πάλι να ατροφεί.
Ποια είναι η λύση;
Μόλις κατακτήσετε κάτι, μόλις γίνει όχι απλά εύκολο αλλά και άνετο, προσπαθήστε να κατακτήσετε κάτι άλλο. Τότε κερδίζετε σε δύο επίπεδα: Κερδίζετε μια συνεχή ροή νέων πληροφοριών και δεξιοτήτων που αυξάνουν την κρυσταλλοποιημένη γνώση σας, αλλά διασφαλίζετε επίσης ότι ο εγκέφαλός σας παραμένει έτοιμος να σφυρηλατήσει νέες νευρικές συνδέσεις — κάτι που κάνει τη μάθηση ακόμα πιο εύκολη.
Και υπάρχει ένα τρίτο όφελος. Όσο πιο αποκρυσταλλωμένη γνώση κατέχετε, τόσο περισσότερο μπορείτε να αξιοποιήσετε τη δύναμη της συνειρμικής μάθησης, συνδέοντας κάτι νέο με κάτι που ξέρετε ήδη.
Η έρευνα δείχνει ότι η συνειρμική μάθηση — λόγω εξοικείωσης και ευρύτερου πλαισίου — σας βοηθά να μαθαίνετε πιο γρήγορα και να διατηρείτε περισσότερα στο μυαλό σας.
Αυτή είναι η συνταγή. Μάθετε πώς να κάνετε κάτι. Προετοιμάστε τους νευρικούς σας μύες. Βάλτε αυτή τη γνώση ή την ικανότητα στο τσεπάκι σας. Και μάθετε πώς να κάνετε κάτι άλλο. Μάθετε συνεχώς πώς να είστε καλύτερος επιχειρηματίας και όχι μόνο θα έχετε περισσότερες πιθανότητες να πετύχετε, αλλά θα βελτιώσετε επίσης την κρυσταλλωμένη νοημοσύνη και τη ρευστή νοημοσύνη σας.