Αν και συχνά εκλαμβάνεται ως αρνητικό συναίσθημα, ο θυμός μπορεί επίσης να είναι ένα ισχυρό κίνητρο για τους ανθρώπους να επιτύχουν δύσκολους στόχους στη ζωή τους, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Personality and Social Psychology.
«Οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν ότι μια κατάσταση ευτυχίας είναι ιδανική και η πλειονότητα των ανθρώπων θεωρούν την επιδίωξη της ευτυχίας βασικό στόχο της ζωής», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Heather Lench, Ph.D., καθηγήτρια στο τμήμα ψυχολογικών και εγκεφαλικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Texas A&M.
«Η άποψη ότι το θετικό συναίσθημα είναι ιδανικό για την ψυχική υγεία και ευεξία έχει εμφανιστεί σε λαϊκούς και ψυχολογικούς παράγοντες του συναισθήματος, αλλά προηγούμενες έρευνες δείχνουν ότι ένας συνδυασμός συναισθημάτων, μεταξύ των οποίων και αρνητικά όπως ο θυμός, έχει τα καλύτερα αποτελέσματα», συμπληρώνει η ειδικός.
Η λειτουργική θεωρία του συναισθήματος, η οποία έχει μελετηθεί εδώ και δεκαετίες, υποδηλώνει ότι όλα τα συναισθήματα, καλά ή κακά, είναι αντιδράσεις σε γεγονότα μέσα στο περιβάλλον ενός ατόμου και εξυπηρετούν τον σκοπό να ειδοποιήσουν το άτομο για σημαντικές καταστάσεις που απαιτούν διάφορες ενέργειες.
Κάθε συναίσθημα μπορεί να απαιτεί διαφορετική απάντηση. Για παράδειγμα, η λύπη μπορεί να υποδεικνύει ότι ένα άτομο χρειάζεται να αναζητήσει βοήθεια ή συναισθηματική υποστήριξη, ενώ ο θυμός μπορεί να υποδηλώνει ότι πρέπει να αναλάβει δράση για να ξεπεράσει ένα εμπόδιο.
Ο θυμός υπό μελέτη
Για να κατανοήσουν καλύτερα τον ρόλο του θυμού στην επίτευξη των στόχων, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων με περισσότερους από 1.000 συμμετέχοντες και ανέλυσαν δεδομένα έρευνας από περισσότερους από 1.400 ερωτηθέντες. Σε κάθε πείραμα, οι ερευνητές προκάλεσαν μια συναισθηματική απόκριση (όπως θυμό, διασκέδαση, επιθυμία ή λύπη) ή μια ουδέτερη συναισθηματική κατάσταση και στη συνέχεια παρουσίασαν στους συμμετέχοντες έναν δύσκολο στόχο.
Σε ένα από τα πειράματα, οι επιστήμονες, έδειξαν στους συμμετέχοντες γραφικά σχεδιασμένα να προκαλούν συγκεκριμένες συναισθηματικές ή ουδέτερες απαντήσεις και στη συνέχεια κλήθηκαν να λύσουν μια σειρά από γρίφους λέξεων. Σε ένα άλλο, ο στόχος ήταν να επιτευχθούν υψηλές βαθμολογίες σε ένα βιντεοπαιχνίδι, με το ένα από τα παιχνίδια να περιλαμβάνει απαιτητικές κινήσεις (αποφυγή σημαιών σε μια διαδρομή σκι με σλάλομ) και ένα πιο εύκολο παιχνίδι που περιελάμβανε μόνο ένα άλμα.
Σε όλα τα πειράματα, ο θυμός βελτίωσε την ικανότητα των ανθρώπων να επιτύχουν τους στόχους τους σε σύγκριση με μια ουδέτερη κατάσταση σε μια ποικιλία δύσκολων καταστάσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, συσχετίστηκε με αυξημένες βαθμολογίες ή μικρότερους χρόνους απόκρισης. Σε ένα πείραμα, αύξησε επίσης την εξαπάτηση για να επιτευχθεί καλύτερο αποτέλεσμα.
Άλλο πείραμα με τις εκλογές στις ΗΠΑ
Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης δεδομένα από μια σειρά ερευνών που συλλέχθηκαν κατά τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016 και το 2020. Πριν από τις εκλογές, οι άνθρωποι κλήθηκαν να βαθμολογήσουν πόσο θυμωμένοι θα ήταν αν ο αγαπημένος τους υποψήφιος δεν κέρδιζε. Μετά τις εκλογές ανέφεραν αν και ποιον ψήφισαν.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα που δήλωσαν ότι θα ήταν θυμωμένοι εάν ο υποψήφιος που υποστήριζαν δεν κέρδιζε, είχαν περισσότερες πιθανότητες να ψηφίσουν στις εκλογές, αλλά ο θυμός δεν είχε καμία επίδραση όσον αφορά στο ποιον υποψήφιο θα ψήφιζαν.
«Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι ο θυμός αυξάνει την προσπάθεια για την επίτευξη ενός επιθυμητού στόχου, με αποτέλεσμα συχνά μεγαλύτερη επιτυχία», είπε η Δρ. Lench.
Τα αποτελέσματα του θυμού στην ώθηση των ανθρώπων να επιδιώξουν και να επιτύχουν τους στόχους τους ήταν συγκεκριμένα σε καταστάσεις όπου οι στόχοι ήταν πιο απαιτητικοί, σύμφωνα με την ειδικό. Ο θυμός δεν φάνηκε να σχετίζεται με την επίτευξη στόχων όταν οι στόχοι ήταν ευκολότεροι, όπως στο βιντεοπαιχνίδι με άλμα.
Η Δρ. Lench σημείωσε επίσης ότι ενώ ο θυμός συνδέθηκε με αυξημένη επιτυχία σε όλες τις περιπτώσεις, σε ορισμένες, η διασκέδαση ή η επιθυμία συσχετίστηκαν επίσης με αυξημένη επίτευξη στόχων. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι τα συναισθήματα που συχνά θεωρούνται αρνητικά -όπως ο θυμός, η πλήξη ή η λύπη- μπορεί να είναι χρήσιμα, σύμφωνα με τους ειδικούς.
«Οι άνθρωποι προτιμούν να χρησιμοποιούν τα θετικά συναισθήματα ως εργαλεία περισσότερο από τα αρνητικά και τείνουν να βλέπουν τα αρνητικά συναισθήματα ως ανεπιθύμητα και δυσπροσαρμοστικά», είπε η Δρ. Lench και κατέληξε:
«Η έρευνά μας προστίθεται στα αυξανόμενα στοιχεία που δείχνουν ότι ένας συνδυασμός θετικών και αρνητικών συναισθημάτων προάγει την ευημερία και ότι η χρήση αρνητικών συναισθημάτων ως εργαλείων μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ορισμένες καταστάσεις».