Το σύνδρομο του ξεχασμένου μωρού: Νέα έρευνα αποκαλύπτει την αιτία

Νέα επιστημονική μελέτη υποστηρίζει ότι υπάρχει το σύνδρομο του ξεχασμένου μωρού που σχετίζεται με διαταραχή της μνήμης.

Αποκτήσατε μωρό; Συγχαρητήρια αλλά ο ελλιπής ύπνος, το έντονο και διαρκές άγχος, η πίεση, οι αυξημένες ευθύνες, η μεγάλη κόπωση και η εξάντληση από τη φροντίδα του βρέφους σε συνδυασμό με την εργασία μπορεί να οδηγήσει σε μοιραία λάθη.

Κορυφαίος ειδικός στη γνωστική νευροεπιστήμη, ο οποίος μελέτησε τον ρόλο της μνήμης σε περιστατικά ξεχασμένων μωρών στο αυτοκίνητο, ονόμασε τη συνθήκη αυτή ώς “το Σύνδρομο του Ξεχασμένου Μωρού” (Forgotten Baby Syndrome-FBS).

Το να ξεχάσει κάποιος ένα μωρό στο αυτοκίνητο δεν είναι θέμα αμέλειας, αλλά πρόβλημα μνήμης. Η επιστημονική έρευνα για το θέμα ωστόσο είναι πολύ περιορισμένη. Η βιβλιογραφία που αναφέρεται στο FBS επικεντρώνεται κυρίως στις κλινικές καταστάσεις που προκαλούν το θάνατο ξεχασμένων μωρών και παιδιών και όχι στις συνθήκες υπό τις οποίες συμβαίνουν τέτοια επεισόδια.

Το Σύνδρομο του Ξεχασμένου Μωρού (Forgotten Baby Syndrome-FBS) εμφανίζεται σχεδόν κάθε 10 ημέρες στις ΗΠΑ.

Πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος και η μνήμη

Έχουμε δύο είδη μνήμης: τη βραχυπρόθεσμη και τη μακροπρόθεσμη μνήμη. Ο εγκέφαλος περιλαμβάνει δύο μέρη της εργαζόμενης μνήμης ή μνήμης εργασίας, του post it του εγκεφάλου: την προοπτική και τη σημασιολογική.

• Η προοπτική είναι η ικανότητά μας να θυμόμαστε τι πρέπει να κάνουμε μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (από λεπτά έως λίγους μήνες) ή μετά από κάποιο συγκεκριμένο γεγονός.
• Η σημασιολογική μας επιτρέπει να κάνουμε κάτι μηχανικά και αυτόματα.

Μαζί τα δύο αυτά μέρη μας βοηθούν να κάνουμε αλλαγές στις συνήθειές μας. Αυτά συνθέτουν τη μνήμη εργασίας, του μέρους της βραχυπρόθεσμης μνήμης που επιτρέπει στον εγκέφαλό μας να συγκρατεί πληροφορίες για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ενώ κάνει κάτι άλλο.

Όταν η μνήμη εργασίας δεν λειτουργεί αποτελεσματικά, λόγω άγχους για παράδειγμα, μπορεί να οδηγήσει σε άσχημη τροπή. Όπως ένας χειρουργός μπορεί να ξεχάσει τα εργαλεία του σε έναν ασθενή, ένας πιλότος να μη ρυθμίσει τα πτερύγια για προσγείωση έτσι και οι γονείς να ξεχάσουν ότι υπάρχει ένα μωρό στο αυτοκίνητο.

Πρέπει να αποδεχτούμε το γεγονός ότι ο εγκέφαλός μας κάνει πολλαπλές εργασίες. Και ως μέρος αυτού του multitasking, το γεγονός ότι μπορεί να βρίσκεται ένα μωρό στο αυτοκίνητο μπορεί να ξεχαστεί. Δυστυχώς η ανθρώπινη μνήμη είναι ελαττωματική και ένα μοιραίο λάθος μπορεί να συμβεί σε όλους.

Τι συμβαίνει στο μωρό που βρίσκεται κλειδωμένο στο αυτοκίνητο;

Τα βρέφη και τα παιδιά είναι πιο επιρρεπή σε θερμοπληξία από τους ενήλικες. Αυτό συμβαίνει γιατί το σώμα ενός μωρού:

• Θερμαίνεται τρεις έως πέντε φορές πιο γρήγορα από το σώμα ενός ενήλικα.
• Παράγει περισσότερη θερμότητα ανά σωματικό βάρος λόγω του υψηλότερου μεταβολισμού του.
• Απορροφά περισσότερη θερμότητα από ζεστά περιβάλλοντα επειδή έχει υψηλότερη αναλογία επιφάνειας προς μάζα.
• Έχει μικρότερο όγκο αίματος, πράγμα που σημαίνει ότι το σώμα του δεν διαχέει τη θερμότητα γρήγορα.
• Δεν έχει την ικανότητα να ρυθμίσει σωστά τη θερμοκρασία του σώματός του επειδή δεν ιδρώνει τόσο πολύ όσο οι ενήλικες.
• Προσαρμόζεται σε ζεστό περιβάλλον πιο αργά από τους ενήλικες.
• Στα πρώτα 20 λεπτά έκθεσης στη θερμότητα το μωρό χάνει τις αισθήσεις του, λιποθυμά και πέφτει σε κώμα.

a

Πώς δεν θα ξεχάσετε να αφήσετε το μωρό σας στο αυτοκίνητο μια καυτή μέρα;

Το πρώτο βήμα πρόληψης είναι να καταλάβετε ότι η ανθρώπινη μνήμη είναι ελαττωματική και αστοχίες ή παραλείψεις μπορούν να συμβούν σε οποιονδήποτε. Το μυστικό για την αποφυγή τέτοιων περιστατικών είναι να χρησιμοποιείτε κάποιες στρατηγικές που θα σας γίνουν συνήθεια για να αντιμετωπίσετε την προσωρινή έλλειψη μνήμης.

• Ελέγχετε πάντα το πίσω κάθισμα κάθε φορά που βγαίνετε από το αυτοκίνητο.
• Ανοίγετε την πίσω πόρτα του αυτοκινήτου κάθε φορά που παρκάρετε, ακόμα κι αν δεν υπάρχει κανείς πίσω.
• Τοποθετήστε την τσάντα σας στο μπροστινό κάθισμα όπου μπορείτε να το δείτε.
• Αφήστε τη δική σας τσάντα στο πίσω κάθισμα δίπλα στο παιδί σας. Επιλέξτε ένα αντικείμενο που θα χρειαστείτε.
• Κάθε φορά που αφήνετε το αυτοκίνητο, τσεκάρετε νοητά μια λίστα με πράγματα που πρέπει να έχετε μαζί σας. Για παράδειγμα, «Μωρό, κλειδιά, πορτοφόλι, τηλέφωνο».
• Έχετε πάντα μια υπενθύμιση post-it ή αυτοκόλλητο στο παράθυρο του αυτοκινήτου σας ή στο χερούλι της πόρτας σας, όπου θα το δείτε όταν βγείτε από το αυτοκίνητο. Θα μπορούσε λέει κάτι σαν «Κοιτάξτε πριν κλειδώσετε» ή «Ελέγξτε το πίσω κάθισμα».
• Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε κάποια αξεσουάρ που σας υπενθυμίζουν ότι το παιδί σας είναι στο αυτοκίνητο. Για παράδειγμα:
• Καθρέφτες στο πίσω κάθισμα που βοηθούν να βλέπετε το μωρό όταν είστε μπροστά.
• Αισθητήρες καθισμάτων αυτοκινήτου. Προσταρτούνται στο σύστημα ασφαλείας του παιδικού καθίσματος αυτοκινήτου. Συνδέονται με το smartphone σας και στέλνουν ειδοποιήσεις αν το παιδί ξεκουμπώσει το κλιπ, αν κινδυνεύει να πάθει θερμοπληξία λόγω αλλαγής της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας ή επειδή έμεινε μόνο του στο αυτοκίνητο, ή αν είναι καθισμένο πάρα πολλή ώρα.
• Συστήματα ειδοποίησης πίσω πόρτας: Αυτά ειδοποιούν εάν έχει ανοίξει η πίσω πόρτα. Μπορούν να σας υπενθυμίσουν να ελέγξετε το πίσω κάθισμα.
• Μπορείτε επίσης να ζητήσετε από τον βρεφονηπιακό σταθμό να σας καλεί εάν δεν έχουν παραλάβει το μωρό την προκαθαρισμένη ώρα.
• Μειώστε τους περισπασμούς γιατί φορτώνουν τη βραχυπρόθεσμη μνήμη σας. Μερικές φορές τα μωρά αφήνονται κατά λάθος στα αυτοκίνητα λόγω περισπασμών που δεν μπορείτε να ελέγξετε ή επειδή έχει αλλάξει η ρουτίνα σας. Για παράδειγμα, έχετε συνηθίσει να οδηγείτε κατευθείαν στη δουλειά, αλλά πρέπει να αφήσετε το παιδί σας στον παιδικό σταθμό ένα πρωί. Γι’αυτό φεύγετε λίγο νωρίτερα ώστε να έχετε χρόνο στη διάθεση σας και να μη βιάζεστε. Βάζετε το κινητό σας σε αθόρυβη λειτουργία ή σε λειτουργία πτήσης, χρησιμοποιήστε GPS όταν οδηγείτε σε νέες διαδρομές, ώστε να έχετε λιγότερα πράγματα να σκεφτείτε, κλείστε το ραδιόφωνο.
• Μην αφήνετε ποτέ ένα παιδί χωρίς επίβλεψη σε ένα όχημα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ανεξάρτητα από την εξωτερική θερμοκρασία. Τα οχήματα μπορούν να θερμανθούν γρήγορα ακόμη και σε ημέρες με ήπια θερμοκρασία.
• Διατηρείτε το όχημά σας πάντα κλειδωμένο, ειδικά στο γκαράζ ή στο δρόμο.
• Μην αφήνετε ποτέ τα κλειδιά του αυτοκινήτου σε κοντινή απόσταση από παιδιά.

Φροντίστε τον εαυτό σας

Είναι συχνό οι γονείς, ιδιαίτερα οι νέοι γονείς, να νιώθουν κουρασμένοι, αγχωμένοι ή πιεσμένοι. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη βραχυπρόθεσμη μνήμη και να αυξήσει τον κίνδυνο να αφήσετε κατά λάθος το μωρό σας στο αυτοκίνητο. Γι αυτό:

• Κοιμηθείτε επαρκώς: Εάν έχετε μωρό ή μικρό παιδί, το να κοιμάστε επαρκώς σημαίνει να κοιμάστε νωρίτερα ή να αφιερώνετε χρόνο για έναν μεσημεριανό υπνάκο τα Σαββατοκύριακα. Κατά τη διάρκεια του ύπνου η μακροπρόθεσμη μνήμη επαναλαμβάνει όλες τις νέες γνώσεις προκειμένου να αποθηκευτούν ως μνήμες.
• Αποφύγετε την οδήγηση: Εάν νιώθετε εξαιρετικά κουρασμένοι, είναι καλύτερο να αποφύγετε την οδήγηση. Εάν είναι κάτι που δεν μπορεί να περιμένει, μπορείτε να ζητήσετε από κάποιον άλλο να οδηγήσει ή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή ένα ταξί.
• Διαχειριστείτε το στρες: Είναι σημαντικό να λάβετε μέτρα για να διαχειριστείτε αυτήν τη στρεσογόνο περίοδο με το νέο μωρό. Τα πιο συχνά σημάδια στρες είναι ότι δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε ή έχετε ταχυπαλμίες. Κάνετε κάποιες ασκήσεις αναπνοής, αφιερώστε λίγο χρόνο για να κάνετε πράγματα που σας αρέσουν, βάλτε προτεραιότητες και μην προσπαθείτε να τα κάνετε όλα μαζί.

Εάν δείτε ένα μωρό ή παιδί μόνο του σε ένα όχημα

• Καλέστε αμέσως το 166. Μην περιμένετε να επιστρέψει ο οδηγός.
• Βγάλτε το μωρό ή το παιδί από το αυτοκίνητο με κάθε μέσο, εάν δεν ανταποκρίνεται ή έχει πάθει πανικό.
• Μεταφέρετε το μωρό ή το παιδί σε δροσερό μέρος, αφαιρέστε τα ρούχα του και βρέξτε το με δροσερό νερό μέχρι να φτάσει το ΕΚΑΒ.