Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι η παχυσαρκία είναι μια ολοένα και πιο διαδεδομένη κατάσταση και μια κατάσταση με εκτεταμένες συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία οδήγησε σε περισσότερους από 4 εκατομμύρια θανάτους το 2017 και ότι τα ποσοστά μεταξύ των παιδιών και των εφήβων έχουν υπερτετραπλασιαστεί από το 1975.
Αν και οι λόγοι για αυτήν την επιδημία είναι πολλοί, ένα άρθρο ανασκόπησης που δημοσιεύθηκε στο Philosophical Transactions of the Royal Society B εστιάζει σε μια από τις πιο πρόσφατες θεωρίες γύρω από τα αίτια της παχυσαρκίας: την «θεωρία μόχλευσης της πρωτεΐνης».
Πώς η πρωτεΐνη βοηθά στην απώλεια βάρους
Το φαγητό που τρώτε σας παρέχει ενέργεια με τη μορφή θερμίδων. Υπάρχουν τρεις βασικές μορφές που μπορούν να λάβουν αυτές οι θερμίδες: υδατάνθρακες, λιπαρά και πρωτεΐνη.
Η «θεωρία μόχλευσης της πρωτεΐνης» ουσιαστικά προτείνει ότι όταν δεν καταναλώνετε αρκετή πρωτεΐνη αισθάνεστε πεινασμένοι, ακόμα κι αν λαμβάνετε θερμίδες από άλλες πηγές. Η Megan Wroe, διευθύντρια ευεξίας και διαιτολόγος στο Wellness Center of Providence St. Jude Medical Center στην Καλιφόρνια, είπε στο Medical News Today ότι η θεωρία έχει κάποια εγκυρότητα.
«Βασικά, όταν δεν παίρνετε αρκετές θερμίδες από πρωτεΐνες αλλά από υδατάνθρακες και λίπος, καταλήγετε να λαμβάνετε περισσότερες θερμίδες σε μια προσπάθεια να καλύψετε τις ελάχιστες απαιτήσεις πρωτεΐνης και μπορεί συχνά να καταλήξετε να τρώτε υπερβολικά», εξήγησε.
Η συνάφεια της μόχλευσης πρωτεΐνης τείνει να αυξάνεται σε εξαιρετικά βιομηχανοποιημένες περιοχές του κόσμου, όπου τα επεξεργασμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη (υδατάνθρακες) και λίπος είναι συχνά πιο προσιτά και άμεσα διαθέσιμα από τα φρέσκα τρόφιμα.
«Η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή πρόσληψη πρωτεΐνης σε σύγκριση με υδατάνθρακες και λίπη. Σύμφωνα με τη θεωρία της μόχλευσης της πρωτεΐνης, αυτό οδηγεί σε υπερκατανάλωση τροφής, σε μια προσπάθεια κάλυψης των αναγκών σε πρωτεΐνη και μπορεί να είναι μια εξήγηση για την επιδημία παχυσαρκίας», πρόσθεσε η Δρ. Wroe.
Πώς να αυξήσετε την πρωτεΐνη στη διατροφή σας
Θεωρητικά, η μόχλευση πρωτεΐνης θα μπορούσε να είναι μια χρήσιμη ιδέα τόσο ως εργαλείο όσο και ως δυνητικά αποφευκτέο εμπόδιο στη διαχείριση της απώλειας βάρους και στη διατήρηση υγιούς βάρους. Για παράδειγμα, καταναλώνοντας σκόπιμα πρωτεΐνη, ίσως μπορέσετε να αποφύγετε το αίσθημα πείνας που διαφορετικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση τροφής.
Ο Jordan Hill, διαιτολόγος στο Top Nutrition Coaching, ανέφερε ότι υπάρχουν μερικοί τρόποι για να ενσωματώσετε αυτή τη θεωρία στην καθημερινή σας διατροφή.
«Θα μπορούσε κανείς να αποτρέψει το ενδεχόμενο η μόχλευση πρωτεϊνών να συμβάλει στην παχυσαρκία, δίνοντας προτεραιότητα σε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες στις ώρες των γευμάτων και των σνακ και στοχεύοντας σε ισορροπημένα γεύματα, στη διατήρηση της ενυδάτωσης και στη διαχείριση του μεγέθους των μερίδων», εξήγησε.
«Εκτός από αυτές τις στρατηγικές, όταν τρώτε δημητριακά, η επιλογή ολικής αλέσεως θα αυξήσει την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες», πρόσθεσε ο Δρ. Hill.
Αυτή η συμβουλή μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος ή να αποφύγετε το πλεονάζον βάρος, αλλά πώς μπορεί η μόχλευση πρωτεΐνης να είναι ένας παράγοντας εάν προσπαθείτε να χάσετε βάρος;
«Η απώλεια βάρους σημαίνει μείωση των θερμίδων, και αν αυτές οι θερμίδες προέρχονται από πρωτεΐνη, τότε αυτό το άτομο μπορεί κάλλιστα να καταλήξει να τρώει περισσότερο και επομένως να περιορίσει την απώλεια βάρους του», είπε η Δρ. Wroe.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η πρωτεΐνη πρέπει να είναι η αποκλειστική πηγή θερμιδικής πρόσληψης, καθώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε άλλες αρνητικές συνέπειες για την υγεία.
«Οι υδατάνθρακες και τα λίπη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο σώμα και εξακολουθούν να είναι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Συνιστάται η επίτευξη ισορροπίας και μετριοπάθειας μεταξύ των τριών μακροθρεπτικών συστατικών. Ένας διαιτολόγος μπορεί να ενημερώσει ποια είναι η κατάλληλη ποσότητα κάθε θρεπτικού συστατικού», τόνισε ο Δρ. Hill.
Πώς μπορεί η πρωτεΐνη να επηρεάσει την παχυσαρκία;
Το έγγραφο ανασκόπησης σημειώνει ότι δεν υπάρχει μία μοναδική αιτία παχυσαρκίας. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η θεωρία μόχλευσης της πρωτεΐνης είναι μόνο ένας πιθανός παράγοντας μεταξύ άλλων που κυμαίνονται από τον γενετικό έως τον συμπεριφορικό, τον πολιτισμικό, ακόμη και τον γεωπολιτικό.
«Δεν υπάρχει ποτέ μία απάντηση στις ανησυχίες σχετικά με τη διατροφή, αλλά η πρωτεΐνη είναι ένα κρίσιμο θρεπτικό συστατικό και σχετίζεται άμεσα με τον κορεσμό, τη δύναμη, την υγεία του ανοσοποιητικού και το υγιές βάρος. Επομένως, η προτεραιότητα στην πρωτεΐνη στα γεύματα και τα σνακ είναι καλή ιδέα για πολλούς λόγους», υπογράμμισε η Δρ. Wroe.
Αλλά η ίδια η μόχλευση της πρωτεΐνης μπορεί να είναι πολύπλοκη, καθώς οι απαιτήσεις σε πρωτεΐνη μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο και ακόμη και κατά τη διάρκεια της ζωής του.
«Οι απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά αλλάζουν καθώς γερνάμε ή περνάμε από διάφορα στάδια της ζωής, όπως η εγκυμοσύνη, η άθληση ή η χειρουργική επέμβαση», ανέφερε η ειδικός.
Οι παθήσεις υγείας όπως ο διαβήτης μπορούν επίσης να σχετίζονται με τις ανάγκες σε πρωτεΐνη και την παχυσαρκία, όπως και τα αναπτυξιακά ορόσημα.
«Τα βρέφη, τα παιδιά και οι έφηβοι τείνουν να χρειάζονται σχετικά υψηλή ποσότητα πρωτεΐνης για να υποστηρίξουν την ανάπτυξή τους. Καθώς οι άνθρωποι εισέρχονται στην ενηλικίωση, αυτή η απαίτηση στις περισσότερες περιπτώσεις σταθεροποιείται. Και καθώς ένα άτομο μπαίνει στην τρίτη ηλικία, έχει ελαφρώς αυξημένες ανάγκες σε πρωτεΐνη λόγω της απώλειας μυών (σαρκοπενία)», είπε ο Δρ. Hill.
Η πρωτεΐνη μπορεί να είναι το κλειδί για την πρόληψη της παχυσαρκίας
Φυσικά, η θεωρία της μόχλευσης πρωτεΐνης είναι ακριβώς αυτό, μία θεωρία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η νέα ανασκόπηση γράφτηκε από τους ίδιους δύο συγγραφείς που έθεσαν αρχικά την θεωρία της μόχλευσης πρωτεΐνης το 2005.
«Από τότε, η έννοια της πρωτεϊνικής μόχλευσης έχει κερδίσει την προσοχή στον τομέα της διατροφής και έχει αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω έρευνας και συζήτησης. Ωστόσο, δεν είναι καθολικά αποδεκτό, ούτε θεωρείται μια καθιερωμένη ιδέα και πρέπει να ερευνηθεί περισσότερο», τόνισε ο Δρ. Hill.