Το έντερό μας περιέχει τρισεκατομμύρια βακτήρια, πολλά από τα οποία διασπούν τους υδατάνθρακες που τρώμε όταν διαφορετικά θα έμεναν άπεπτοι. Ενώ αυτό το φαινόμενο σχετίζεται με την παχυσαρκία και τον προδιαβήτη (αντίσταση στην ινσουλίνη), οι επιστήμονες δεν γνώριζαν μέχρι σήμερα ποια βακτήρια ευθύνονται για αυτές τις καταστάσεις.
Ερευνητές με επικεφαλής τον Hiroshi Ohno στο RIKEN Center for Integrative Medical Sciences (IMS) στην Ιαπωνία ανακάλυψαν έναν τύπο βακτηρίων του εντέρου που μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και έτσι να προστατεύει από την ανάπτυξη παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, περιελάμβανε γενετική και μεταβολική ανάλυση μικροβιωμάτων ανθρώπινων κοπράνων και στη συνέχεια επιβεβαιώθηκε με πειράματα σε παχύσαρκα ποντίκια.
Τι είναι η ινσουλίνη;
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που απελευθερώνεται από το πάγκρεας ως απόκριση του σακχάρου στο αίμα. Κανονικά, βοηθά να εισέλθει η ζάχαρη (γλυκογόνο) στους μυς και το συκώτι, ώστε να μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν για ενέργεια. Όταν κάποιος αναπτύσσει αντίσταση στην ινσουλίνη, σημαίνει ότι η ινσουλίνη δεν κάνει τη δουλειά της και ως αποτέλεσμα, περισσότερη ζάχαρη παραμένει στο αίμα του και το πάγκρεας συνεχίζει να παράγει περισσότερη ινσουλίνη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2.
Τα βακτήρια που μειώνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη
Ο Ohno και η ομάδα του στο RIKEN IMS ανακάλυψαν έναν τύπο βακτηρίων που θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη.
Αρχικά, εξέτασαν όσους μεταβολίτες μπορούσαν να ανιχνεύσουν στα κόπρανα που παρείχαν πάνω από 300 ενήλικες στους τακτικούς τους ελέγχους υγείας. Συνέκριναν αυτό το μεταβολισμό με τα επίπεδα αντίστασης στην ινσουλίνη που ελήφθησαν από τα ίδια άτομα. «Βρήκαμε ότι η υψηλότερη αντίσταση στην ινσουλίνη συσχετίστηκε με υπερβολικούς υδατάνθρακες στα κόπρανα», λέει ο Ohno, «ιδιαίτερα με μονοσακχαρίτες όπως η γλυκόζη, η φρουκτόζη, η γαλακτόζη και η μαννόζη».
Στη συνέχεια, χαρακτήρισαν τη μικροχλωρίδα του εντέρου των συμμετεχόντων στη μελέτη και τη σχέση τους με την αντίσταση στην ινσουλίνη και τους υδατάνθρακες των κοπράνων. Το έντερο των ατόμων με υψηλότερη αντίσταση στην ινσουλίνη περιείχαν περισσότερα βακτήρια από την ταξινομική ποικιλότητα Lachnospiraceae παρά από άλλες. Επιπλέον, μικροβιώματα που περιελάμβαναν Lachnospiraceae συσχετίστηκαν με περίσσεια υδατανθράκων στα κόπρανα.
Έτσι, μια μικροχλωρίδα του εντέρου στην οποία κυριαρχούν τα Lachnospiraceae σχετιζόταν τόσο με την αντίσταση στην ινσουλίνη όσο και με τα κόπρανα με υπερβολικούς μονοσακχαρίτες. Ταυτόχρονα, τα επίπεδα αντίστασης στην ινσουλίνη και μονοσακχαριτών ήταν χαμηλότερα στους συμμετέχοντες των οποίων τα έντερα περιείχαν περισσότερα βακτήρια τύπου Bacteroidales από άλλους τύπους.
Η ομάδα ήθελε να δει την άμεση επίδραση των βακτηρίων στον μεταβολισμό σε καλλιέργεια και στη συνέχεια σε ποντίκια. Στην καλλιέργεια, τα βακτήρια Bacteroidales κατανάλωναν τα ίδια είδη μονοσακχαριτών που βρέθηκαν στα κόπρανα ατόμων με υψηλή αντίσταση στην ινσουλίνη, με το είδος Alistipes indistinctus να καταναλώνει τη μεγαλύτερη ποικιλία.
Σε παχύσαρκα ποντίκια, η ομάδα εξέτασε πώς η θεραπεία με διαφορετικά βακτήρια επηρέασε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Διαπίστωσαν ότι το A. indistinctus μείωσε το σάκχαρο στο αίμα και μείωσε την αντίσταση στην ινσουλίνη και την ποσότητα των υδατανθράκων που ήταν διαθέσιμα στα ποντίκια.
Βιοδείκτης για τον προδιαβήτη
Αυτά τα αποτελέσματα ήταν συμβατά με τα ευρήματα από ανθρώπους ασθενείς και έχουν επιπτώσεις στη διάγνωση και τη θεραπεία. Όπως εξηγεί ο Ohno, “Λόγω της συσχέτισής του με την αντίσταση στην ινσουλίνη, η παρουσία των βακτηρίων Lachnospiraceae του εντέρου θα μπορούσε να είναι ένας καλός βιοδείκτης για τον προδιαβήτη. Ομοίως, η θεραπεία με προβιοτικά που περιέχουν A. indistinctus μπορεί να βελτιώσει τη δυσανεξία στη γλυκόζη σε άτομα με προδιαβήτη.”
Αν και τα περισσότερα προβιοτικά που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή δεν περιέχουν επί του παρόντος τα βακτήρια που εντοπίστηκαν σε αυτή τη μελέτη, η Ohno συνιστά προσοχή σε περίπτωση που καταστούν διαθέσιμα. «Αυτά τα ευρήματα πρέπει να επαληθευτούν σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους προτού μπορέσουμε να προτείνουμε οποιοδήποτε προβιοτικό ως θεραπεία για την αντίσταση στην ινσουλίνη».