Επικίνδυνα αιωρούμενα σωματίδια που εκλύονται από τις πυρκαγιές, έχουν επιβαρύνει δραματικά την ατμόσφαιρα. Η συγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5 στην Αττική, έφτασε στο 90mg/m3 ενώ το όριο του ΠΟΥ είναι τα 20mg/m3.
Πάρνηθα, Έβρος, Βοιωτία. Τρία μεγάλα μέτωπα πυρκαγιάς που συνεχίζουν να κατακαίουν δάση, αφήνοντας πίσω τους στάχτη και αποκαΐδια.
Τοξικά και επικίνδυνα σωματίδια «ταξιδεύουν» από τις πυρκαγιές σχεδόν σε όλη την Ελλάδα και οι επιστήμονες συστήνουν μέτρα προστασίας, ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.
Ο χάρτης που ανάρτησε ο Πρόεδρος και Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ), καθηγητής Περιβαλλοντικής μηχανικής ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, εμφανίζει μια αποκαρδιωτική εικόνα. Η Ελλάδα «φλέγεται» και η ατμόσφαιρα έχει επιβαρυνθεί σημαντικά.
Σημαντική επιβάρυνση στο κέντρο της Αθήνας
Σύμφωνα με τον καθηγητή σήμερα το πρωί στο κέντρο της Αθήνας καταγράφηκε σημαντική επιβάρυνση της ατμόσφαιρας από τα αιρούμενα σωματίδια. Οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5, έφτασαν τα 90mg/m3 και τα PM10 τα 130 mg/m3. Για να κατανοήσουμε το διαχωρισμό το PM 2.5 καλύπτει όλα τα σωματίδια μεταξύ 0 και 2,5 mμ. Το PM 10 καλύπτει όλα τα σωματίδια μεταξύ 0 και 10 mμ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το επιτρεπτό όριο σωματιδίων PM 10 που μπορούμε να αναπνέουμε είναι 50 μικρογραμμάρια / m3 ενώ για τα PM 2,5 είναι 20 μικρογραμμάρια / m3.
Επιβαρυμένη η κατάσταση και στην Πελοπόννησο
Ο κ. Σαρηγιάννης επισημαίνει ότι είναι σε χειρότερη κατάσταση η Πελοπόννησος. Η αιτία είναι το σωρευτικό αποτέλεσμα από πολλές πυρκαγιές, σε αντίθεση με την Αττική όπως εξηγεί, που επηρεάζεται κυρίως από τις πυρκαγιές που εκδηλώνονται στο λεκανοπέδιο και από την ρύπανση της ίδιας της πρωτεύουσας.
Γιατί είναι επικίνδυνα τα αιρούμενα σωματίδια;
Η ανάφλεξη οργανικής καύσιμης ύλης απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα διάφορους ρυπαντές όπως μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου (ΝΟx), διοξείδιο του θείου, αιωρούμενα σωματίδια και άλλες ουσίες.
Η προσωρινή υπερσυγκέντρωση αυτών των ουσιών καθώς και η μεταφορά τους με τη βοήθεια του ανέμου σε γειτνιάζουσες περιοχές, ενδέχεται να δημιουργήσουν βραχυπρόθεσμα ή και μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας στο γενικό πληθυσμό και ιδίως στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Τα αιωρούμενα σωματίδια είναι πιθανόν να διεισδύσουν μέχρι το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα (πνεύμονες) ενώ τα μικρότερης διαμέτρου μικροσωματίδια ενδέχεται να περάσουν και στην κυκλοφορία του αίματος.
Πως μπορούμε να προστατευτούμε
Σύμφωνα με τους ειδικούς η λήψη μέτρων προστασίας είναι απαραίτητη ακόμη και σε περιοχές όπου η καθημερινή δραστηριότητα δεν επηρεάζεται άμεσα, αλλά καλύπτονται από το νέφος του καπνού της πυρκαγιάς.
Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση του πληθυσμού για τη λήψη μέτρων προστασίας κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς στις περιοχές που είτε βρίσκονται πλησίον αυτής, είτε επηρεάζονται από τον καπνό και την αυξημένη θερμοκρασία:
- Πιστή τήρηση των οδηγιών των αρμόδιων αρχών.
- Παραμονή σε κλειστούς χώρους χωρίς απευθείας επικοινωνία με τον εξωτερικό αέρα (κλείσιμο παραθύρων, πορτών και λοιπών διόδων αέρα προς το εσωτερικό).
- Ελάττωση των άσκοπων μετακινήσεων, σε περίπτωση όπου κατοικημένες περιοχές βρίσκονται πλησίον μιας πυρκαγιάς κι επηρεάζονται από τον καπνό,
- Εξασφάλιση θερμικής άνεσης στο εσωτερικό των κατοικιών. Κατά τη διάρκεια της νύχτας οι ένοικοι, και ιδιαίτερα αυτοί που ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες, προτείνεται να κοιμούνται στο πιο δροσερό σημείο των κατοικιών.
Πρέπει να ανοίγουμε κλιματιστικά;
Προτείνεται η χρήση του στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα στους εσωτερικούς χώρους.
Η επιλογή εισαγωγής φρέσκου αέρα που παρέχεται από ορισμένα συστήματα κλιματισμού πρέπει να απενεργοποιείται κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς για να αποφευχθεί η εισροή καπνού από το εξωτερικό περιβάλλον.
Σε περίπτωση χρήσης του αυτοκινήτου, προτείνεται η ρύθμιση του συστήματος κλιματισμού του οχήματος στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η είσοδος του καπνού στην καμπίνα των επιβατών.
Διατηρήστε τον αέρα του σπιτιού καθαρό
Κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισμα στο εσωτερικό των κατοικιών, το μαγείρεμα με τη χρήση ψησταριάς, η χρήση τζακιού για ψήσιμο/μαγείρεμα, η χρήση αεροζόλ (εντομοκτόνα, αρωματικά χώρου, σπρέι μαλλιών) και οποιασδήποτε άλλης πηγής, που ενδέχεται να επιβαρύνει την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.
Χρήση μέτρων ατομικής προστασίας από τον καπνό
- Για άτομα που ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες αλλά και γενικότερα για όλους όσοι επιβάλλεται να μετακινηθούν σε εξωτερικό χώρο, συνιστάται η χρήση μάσκας για την προστασία τους από τον καπνό και τις αναθυμιάσεις. Σε καταστάσεις αυξημένων συγκεντρώσεων καπνού και στάχτης στην ατμόσφαιρα, το φίλτρο της μάσκας συνιστάται να είναι πιστοποιημένο για κατακράτηση και να εξασφαλίζεται ότι η μάσκα εφαρμόζει καλά στο στόμα και τη μύτη του ατόμου (τύπου Ν95, FFP2, ΚΝ95).
- Διατήρηση της θερμοκρασίας σώματος και συχνή ενυδάτωση: Επειδή η πυρκαγιά ενδέχεται να συνοδεύεται και από αύξηση της θερμοκρασίας, κατά τη διάρκειά της πρέπει να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική ενυδάτωση του οργανισμού με τη λήψη υγρών, αποφεύγοντας την κατανάλωση ποτών, που περιέχουν ζάχαρη ή αλκοόλ.
Καπνός και σωματίδια
Εξαιτίας του καπνού από την πυρκαγιά, η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα αναμένεται να είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη.
- Στον γενικό πληθυσμό συνιστάται η αποφυγή κάθε σωματικής άσκησης σε εξωτερικούς χώρους, αλλά και ο περιορισμός του χρόνου παραμονής στο εξωτερικό περιβάλλον, ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Κατά την παραμονή σε εσωτερικούς χώρους συνιστάται να διατηρούνται οι πόρτες, οι μπαλκονόπορτες και τα παράθυρα κλειστά.
- Αν για οποιοδήποτε λόγο κάποιο άτομο νιώσει δυσφορία ή ενόχληση κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, οφείλει να αναζητήσει αμέσως ιατρική βοήθεια και να λάβει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις.
- Άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, όπως άτομα με αναπνευστικά προβλήματα, καρδιοπαθείς, παιδιά, άτομα άνω των 65 ετών, θα πρέπει να αποφεύγουν την παραμονή σε εξωτερικούς χώρους.
- Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνή λήψη των εισπνεόμενων φαρμάκων τους, ενώ σε περίπτωση επιμονής των συμπτωμάτων συνιστάται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.
Μετά την πυρκαγιά
Όπως εξηγεί ο κ. Σαρηγιάννης, το νέφος όταν σταματήσουν οι πυρκαγιές, πέφτει στο έδαφος. Κι έχει νόημα να αξιολογηθεί ποια είναι η επιβάρυνση στο οικοσύστημα, ειδικά όταν καίγονται και τεχνικά υλικά, σαν αυτά που συναντά κανείς σε βιομηχανικές μονάδες.
Προτείνει μια τακτική που γίνεται στο εξωτερικό και αφορά απολύμανση του εδάφους με βιολογικούς τρόπους. Όπου ταυτοποιηθεί μετά τις πυρκαγιές ότι υπάρχει τοξική επιβάρυνση του εδάφους, μπορεί να γίνει ψεκασμός με συγκεκριμένους μύκητες, εξηγεί.