Οι εξελίξεις στην επιστήμη και η ανάγκη για τη μείωση των συνεπειών του καπνίσματος έχει οδηγήσει στη δημιουργία νέων εναλλακτικών προϊόντων καπνού που δεν έχουν καύση.
Είναι αναμφισβήτητο ότι η πλήρης διακοπή του καπνίσματος και των άλλων προϊόντων νικοτίνης αποτελεί την ιδανική επιλογή για την υγεία. Ωστόσο, πολλοί ενήλικες καπνιστές εξακολουθούν να καπνίζουν. Το μεγάλο ερώτημα που θέτουμε σε αυτές τις περιπτώσεις είναι τι κάνουμε με αυτούς τους αμετανόητους καπνιστές.
Τους αφήνουμε στη μοίρα τους λέγοντάς τους ότι πρέπει να το κόψουν ή αξιολογούμε αν κάποια από τα εναλλακτικά προϊόντα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια λιγότερο επιβλαβή επιλογή για αυτούς; Προϊόντα όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού, ή τα νεότερα όπως τα nicotine pouches, είναι μέρος του προβλήματος ή μέρος της λύσης;
Υπάρχουν λοιπόν αρκετές παρανοήσεις γύρω από τα νέα εναλλακτικά προϊόντα χωρίς καύση, τις οποίες είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε. Είναι ξεκάθαρο ότι η νικοτίνη είναι εθιστική και δεν είναι ακίνδυνη. Όμως η διάκριση μεταξύ της νικοτίνης και των βλαβερών ουσιών που παράγονται κατά την καύση του καπνού στο τσιγάρο είναι απαραίτητη για την κατανόηση των επιλογών που έχουν οι ενήλικοι καπνιστές στη διάθεσή τους.
Τι συμβαίνει με την καύση του τσιγάρου
Πολύς κόσμος δεν γνωρίζει ότι η βασική πηγή των επιβλαβών συνεπειών του καπνίσματος, δεν είναι η ίδια η νικοτίνη, αλλά η διαδικασία καύσης του καπνού, η οποία παράγει χιλιάδες χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες είναι επιβλαβείς ή μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την καύση ενός τσιγάρου, η θερμοκρασία μπορεί να φτάσει έως και τους 900°C, γεγονός που διευκολύνει την απελευθέρωση επιβλαβών ουσιών, όπως το μονοξείδιο του άνθρακα και άλλες τοξικές ενώσεις που σχετίζονται με ασθένειες όπως ο καρκίνος, τα καρδιαγγειακά και τα πνευμονολογικά νοσήματα. Μάλιστα, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, ο FDA, έχει ταυτοποιήσει περισσότερες από 90 γνωστές τοξικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου, οι οποίες συνδέονται με σοβαρές ασθένειες.
Έτσι λοιπόν, ενώ οι καπνιστές αναζητούν την νικοτίνη, με την χρήση του τσιγάρου εκτίθενται στα υποπροϊόντα της καύσης που όπως αναφέραμε είναι επιβλαβή για την υγεία τους.
Τι συμβαίνει με τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού και νικοτίνης;
Τα προϊόντα που δεν έχουν καύση προσφέρουν τη νικοτίνη χωρίς να παράγουν τις ίδιες βλαβερές χημικές ενώσεις με το τσιγάρο. Τα τελευταία χρόνια, οι προσπάθειες για τη μείωση της βλάβης που προκαλείται από το κάπνισμα έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη αρκετών εναλλακτικών προϊόντων.
Το πιο πρόσφατο προϊόν που κυκλοφόρησε στη χώρα μας τον τελευταίο ένα περίπου χρόνο, ονομάζεται nicotine pouches (σακουλάκια νικοτίνης), το οποίο τοποθετείται στο στόμα μεταξύ άνω χείλους και ούλου και συχνά συγχέεται με ένα άλλο προϊόν καπνού που ονομάζεται SNUS και χρησιμοποιείται και αυτό με τον ίδιο τρόπο.
SNUS: Το παράδειγμα της Σουηδίας
Το SNUS είναι το δημοφιλέστερο καπνικό προϊόν της Σουηδίας, το οποίο μάλιστα έχει μακραίωνη ιστορία στη σκανδιναβική χώρα η οποία έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά καπνιστών συμβατικού τσιγάρου στον κόσμο, το οποίο σε κάποιον βαθμό μπορεί να αποδοθεί στη διαθεσιμότητα εναλλακτικών επιλογών όπως το SNUS.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, ο επιπολασμός των νοσημάτων που σχετίζονται με το κάπνισμα είναι μικρότερος στον ανδρικό πληθυσμό της Σουηδίας συγκριτικά με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι λοιπόν, σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ε.Ε., η Σουηδία αναφέρει 21% λιγότερους θανάτους που σχετίζονται με το κάπνισμα, 31% λιγότερους θανάτους από καρκίνο και 36% λιγότερους θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα, ενώ σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας της Σουηδίας έχει μειώσει τον επιπολασμό όσων καπνίζουν σε καθημερινή βάση κατά 65% από το 2010.
Ωστόσο, η χρήση του SNUS στην υπόλοιπη Ευρώπη απαγορεύεται βάσει κοινοτικής οδηγίας από το 1992, χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν το παράδειγμα της Σουηδίας ή τα επιστημονικά δεδομένα, στα οποία στηρίχθηκε ο FDA, για να το αδειοδοτήσει ως προϊόν διαφοροποιημένου κινδύνου. Σύμφωνα λοιπόν με τον FDA, το General SNUS μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στόματος, καρδιακών νοσημάτων, καρκίνου του πνεύμονα, εγκεφαλικού επεισοδίου, εμφυσήματος και χρόνιας βρογχίτιδας, συγκριτικά με το κάπνισμα των συμβατικών τσιγάρων.
Νicotine pouches: Νέα μόδα ή προϊόν που μπορεί να βοηθήσει τους καπνιστές;
Τα nicotine pouches έχουν κυκλοφορήσει όπως έχουμε αναφέρει σχετικά πρόσφατα, έχουν γίνει, δε, αρκετά δημοφιλή στις νεότερες ηλικίες. Συχνά συγχέονται με το SNUS, το οποίο, κυκλοφορεί σε ορισμένες χώρες, όπως η Σουηδία, η Νορβηγία, η Ελβετία και οι Ηνωμένες Πολιτείες γιατί και τα δύο προϊόντα καταναλώνονται από το στόμα περιέχουν νικοτίνη και έχουν παρόμοια εμφάνιση.
Υπάρχουν όμως σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Η βασική διάκριση είναι ότι το SNUS περιέχει καπνό και έχει γεύση καπνού, ενώ τα nicotine pouches δεν περιέχουν πραγματικό καπνό, αλλά νικοτίνη και διατίθενται σε διάφορες γεύσεις καθώς περιέχουν γλυκαντικά και αρωματικές ουσίες.
Πρόσφατα μάλιστα ο FDA έδωσε για πρώτη φορά έγκριση κυκλοφορίας στις ΗΠΑ, σε ορισμένα προϊόντα nicotine pouches της Philip Morris International (PMI), ύστερα από διεξοδική αξιολόγηση των επιστημονικών δεδομένων που υπέβαλε η εταιρεία. Στην ανακοίνωσή του, ο FDA υπογραμμίζει ότι τα συγκεκριμένα nicotine pouches περιέχουν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα επιβλαβών ουσιών σε σύγκριση με τα τσιγάρα και τα περισσότερα καπνικά προϊόντα. Όμως, όπως τονίζει στην ανακοίνωσή του ο FDA, δεν υπάρχει κανένα προϊόν καπνού ή νικοτίνης που να θεωρείται απολύτως ασφαλές και οι νέοι ή οι ενήλικες που δεν είναι ήδη χρήστες δεν θα πρέπει να τα χρησιμοποιούν.
Βλέπουμε ότι τα nicotine pouches είναι προϊόντα με επιστημονικά δεδομένα που έχουν αξιολογηθεί από αξιόπιστες ρυθμιστικές Αρχές. Από την άλλη πλευρά, η διείσδυσή τους στους νέους προβληματίζει την Πολιτεία αλλά και τους ειδικούς. Η αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου που θα ελαχιστοποιεί την πρόσβαση των ανήλικων είναι η μόνη λύση. Τα προϊόντα αυτά μπορούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία της δημόσιας υγείας, μόνο όταν η ρύθμιση της κυκλοφορίας τους είναι ορθή και προστατεύονται οι νέοι.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι όλα τα εναλλακτικά προϊόντα μεταξύ αυτών και τα nicotine pouches, είναι προϊόντα που περιέχουν νικοτίνη, η οποία είναι εξαιρετικά εθιστική. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η καλύτερη επιλογή για την υγεία είναι η αποφυγή της χρήσης καπνού και νικοτίνης συνολικά.