Είναι εφικτό να χάσετε βάρος αλλά να διατηρήσετε τη μυϊκή μάζα σας; Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην πρωτεΐνη BCL6 και την απώλεια μυϊκής μάζας. Μπορεί αυτή η ανακάλυψη να αλλάξει τα όσα γνωρίζαμε για την απώλεια βάρους;
Απώλεια βάρους: Πώς να χάσετε 12 κιλά λίπους και να χτίσετε μύες σε έξι μήνες σύμφωνα με ειδικό
Μπορούμε να χάνουμε βάρος χωρίς να έχουμε απώλεια μυϊκής μάζας;
Επιστήμονες του Ινστιτούτου Salk εντοπίζουν την πρωτεΐνη BCL6 ως βασικό ρυθμιστή της συντήρησης των μυών σε πρώιμες έρευνες. Θεραπείες που ενισχύουν την BCL6 μπορεί να αποτρέψουν την απώλεια μυϊκής μάζας σε όσους παίρνουν φάρμακα -και συγκεκριμένα αγωνιστές των υποδοχέων για να χάσουν βάρος>.
Αυξάνονται όλο και περισσότερο οι περιπτώσεις των ανθρώπων που επιλέγουν την αγωγή με αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 με πρωταρχικό τους στόχο την απώλεια βάρους. Ωστόσο, η απώλεια βάρους με τα φάρμακα GLP-1 δεν διακρίνει ανάμεσα στο λίπος και τους μύες.
Όσοι παίρνουν αυτά τα φάρμακα μπορεί να εμφανίσουν σημαντική απώλεια μυϊκής μάζας, η οποία μπορεί να αντιπροσωπεύει έως και το 40% της συνολικής απώλειας βάρους τους. Αυτό εγείρει ένα σημαντικό ερώτημα: Πώς μπορούμε να επιτύχουμε την απώλεια βάρους χωρίς να θέσουμε σε κίνδυνο τη μυϊκή μάζα μας;
Μια νέα μελέτη από το Ινστιτούτο Salk εντόπισε ότι η πρωτεΐνη BCL6 είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών επιπέδων μυϊκής μάζας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ποντίκια με χαμηλότερα επίπεδα BCL6 παρουσίασαν σημαντικά μειωμένη μυϊκή μάζα και δύναμη, ενώ η αύξηση των επιπέδων BCL6 αντιστρέφει αυτές τις απώλειες.
Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο συνδυασμός φαρμάκων GLP-1 με ένα φάρμακο που ενισχύει την BCL6 θα μπορούσε να βοηθήσει στο να μετριαστεί η απώλεια μυϊκής μάζας. Τέτοιες θεραπείες μπορεί επίσης να ωφελήσουν τους ανθρώπους που κινδυνεύουν από απώλεια μυϊκής μάζας, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων και των ασθενών με συστηματικές παθήσεις όπως η σήψη και ο καρκίνος.
Τι είναι η πρωτεΐνη BCL6 και πώς επηρεάζει την απώλεια βάρους
Η πρωτεΐνη BCL6 είναι μια πρωτεΐνη που λειτουργεί σαν «διακόπτης» που –κυρίως– απενεργοποιεί άλλα γονίδια. Είναι μια πρωτεΐνη σημαντική για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Ένα άρθρο στο International Journal of Molecular Sciences που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2024 με τίτλο B Cell Lymphoma 6 (BCL6): A Conserved Regulator of Immunity and Beyond, εξηγεί ότι η BCL6 είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή αντισωμάτων υψηλής ποιότητας.
Αυτό το επιτυγχάνει με το να βοηθά στη δημιουργία και τη διατήρηση ειδικών περιοχών στο ανοσοποιητικό μας σύστημα που ονομάζονται βλαστικά κέντρα (germinal center). Μέσα σε αυτά τα κέντρα, η BCL6 είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και τη λειτουργία αρκετών βασικών ανοσοκυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των Β κυττάρων, των βοηθητικών Τ κυττάρων και των ρυθμιστικών Τ κυττάρων, καθώς και των κυττάρων μνήμης που θυμούνται παλιές λοιμώξεις.
Η BCL6 παίζει επίσης ρόλο στον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας αντιμετωπίζει τους εισβολείς και ελέγχει τα μακροφάγα. Πέρα από το ανοσοποιητικό σύστημα, η BCL6 εμπλέκεται και σε άλλες διαδικασίες του σώματος. Το γονίδιο BCL6 συνδέεται με διάφορους καρκίνους, και ειδικά τα λεμφώματα, ενώ παράλληλα μπορεί να κάνει ορισμένους καρκίνους ανθεκτικούς στη θεραπεία. Αυτό καθιστά τα φάρμακα που στοχεύουν την BCL6 πολύ ελκυστικά και για τη θεραπεία του καρκίνου.
Ο ρόλος της BCL6 για τη συντήρηση των μυών
«Ο μυς είναι ο πιο άφθονος ιστός στο ανθρώπινο σώμα, επομένως η συντήρησή του είναι κρίσιμη για την υγεία και την ποιότητα ζωής μας», λέει ο Ronald Evans, Αμερικανός καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Γονιδιακής Έκφρασης στο Salk, σύμφωνα με το SciTech Daily.
«Η μελέτη μας αποκαλύπτει πώς το σώμα μας συντονίζει τη διατήρηση όλης αυτής της μυϊκής μάζας με τη διατροφή και τα επίπεδα ενέργειάς μας, και με αυτή τη νέα γνώση, μπορούμε να αναπτύξουμε θεραπευτικές παρεμβάσεις για ασθενείς που χάνουν μυϊκή μάζα ως παρενέργεια της απώλειας βάρους, της ηλικίας ή κάποιας ασθένειας».
Το να μένετε για πολύ καιρό χωρίς φαγητό θέτει το σώμα σας σε κατάσταση νηστείας. Όταν συμβαίνει αυτό, το άδειο στομάχι σας στέλνει μια ορμόνη –που ονομάζεται γκρελίνη– στον εγκέφαλό σας για να πει, «Πεινάω!». Ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται απελευθερώνοντας αυξητική ορμόνη στο υπόλοιπο σώμα σας, όπου ρυθμίζει την ανάπτυξη και τον μεταβολισμό σε πολλά κύτταρα, ιστούς και όργανα.
Καθώς ταξιδεύει στο σώμα σας, η αυξητική ορμόνη προσκολλάται στα κύτταρα και τους κατευθύνει να παράγουν μια άλλη πρωτεΐνη που ονομάζεται ινσουλινόμορφος αυξητικός παράγοντας 1 (ή αλλιώς IGF1, σωματομεδίνη C), η οποία στη συνέχεια κάνει τη σημαντική δουλειά του να ελέγχει την ανάπτυξη των μυών.
Στο χρονικό διάστημα μεταξύ της άφιξης της αυξητικής ορμόνης και της σύνθεσης του IGF1, υπάρχει ένας περίπλοκος ιστός πρωτεϊνών που καθορίζουν πόσο IGF1 παράγεται. Μια τέτοια πρωτεΐνη είναι η SOCS2, η οποία επιβραδύνει την παραγωγή IGF1. Χωρίς την SOCS2, η παραγωγή IFG1 ξεφεύγει από τον έλεγχο και προκαλεί γιγαντισμό. Από την άλλη πλευρά, η υπερβολική SOCS2 σημαίνει όχι αρκετό IFG1 και οδηγεί σε απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης του σώματος.
Ωστόσο, η SOCS2 είναι μόνο ένας παίκτης στη διαδρομή μεταξύ της αυξητικής ορμόνης και του IGF1. Για να προστατεύσουν τους ανθρώπους από την ταχεία μυϊκή απώλεια, οι επιστήμονες του Salk χρειάστηκε να αποκτήσουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα των μηχανισμών που υποστηρίζουν τη συντήρηση των μυών.
Αναζητώντας άλλους πιθανούς παίκτες, οι ερευνητές σάρωσαν μια εθνική βάση δεδομένων δειγμάτων ανθρώπινου ιστού και παρατήρησαν αφθονία BCL6 στα μυϊκά κύτταρα – μια ένδειξη ότι μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.
BCL6: Ένας κρίσιμος παράγοντας για την μυϊκή μάζα
Για να διαπιστώσουν εάν η BCL6 εμπλέκεται στη συντήρηση των μυών, η ομάδα συνέκρινε ποντίκια με και χωρίς λειτουργικές πρωτεΐνες BCL6. Τα ποντίκια που στερούνταν BCL6 είχαν 40% λιγότερη μυϊκή μάζα από τα υγιή ποντίκια και οι μύες που είχαν ήταν επιβαρυμένοι τόσο στη δομή όσο και τη λειτουργία τους.
Ωστόσο, όταν οι ερευνητές αύξησαν την BCL6 στους μύες των ζώων, αυτό αντέστρεψε επιτυχώς την απώλεια μυϊκής μάζας αλλά και την απώλεια δύναμης. Επίσης, όταν συνέκριναν φυσιολογικά τα ποντίκια με εκείνα που είχαν περάσει τη νύχτα νηστεύοντας, διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια που νήστευαν είχαν λιγότερη BCL6 στους μύες τους.
Είναι σαφές ότι η BCL6 ήλεγχε τη συντήρηση των μυών– αλλά πώς; Μέσα από μια σειρά επακόλουθων πειραμάτων, τα βήματα έγιναν πιο σαφή. Η νηστεία προάγει την έκκριση αυξητικής ορμόνης, η οποία μειώνει τα επίπεδα BCL6 στα μυϊκά κύτταρα. Η BCL6 είναι ρυθμιστής της SOCS2, οπότε λιγότερη BCL6 οδηγεί σε λιγότερη SOCS2.
Σε φυσιολογικά επίπεδα, αυτό επιτρέπει στην BCL6 να ελέγχει την ποσότητα SOCS2 που εκφράζεται και επομένως πόσο IGF1 παράγεται. Σε ζώα χωρίς BCL6, η έλλειψη ελέγχου επί της SOCS2 επιβράδυνε την παραγωγή IGF1 τόσο πολύ που οι μύες έγιναν πιο αδύναμοι και μικρότεροι σε μέγεθος.
Δυνατότητες για νέες θεραπείες και μελλοντική έρευνα
«Είμαστε ενθουσιασμένοι που αποκαλύπτουμε τον σημαντικό ρόλο της BCL6 στη διατήρηση της μυϊκής μάζας», λέει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης και Αμερικανός Hunter Wang, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο εργαστήριο του Evans. «Αυτά ήταν πολύ εκπληκτικά και ιδιαίτερα ευρήματα που ανοίγουν την πόρτα για πολλές νέες ανακαλύψεις και πιθανές θεραπευτικές καινοτομίες».
Για τους ασθενείς με GLP-1 που ελπίζουν να χάσουν βάρος διατηρώντας παράλληλα τη μυϊκή μάζα τους, είναι πιθανό ότι ένα ενέσιμο που ενισχύει την BCL6 θα μπορούσε να κυκλοφορήσει μια μέρα στην αγορά. Εν τω μεταξύ, οι ερευνητές σχεδιάζουν να διερευνήσουν τις επιπτώσεις της μακροπρόθεσμης νηστείας στην BCL6 και τη συντήρηση των μυών.
Απώλεια βάρους: Το ιδανικό πρωινό για άνδρες και γυναίκες – Πόσες θερμίδες πρέπει να περιλαμβάνει;
Ο Wang σημειώνει επίσης ότι οι ορμόνες τείνουν να λειτουργούν σε κύκλους και ότι η BCL6 αυξάνεται και μειώνεται φυσικά με έναν ισχυρό κιρκαδικό ρυθμό. Μια καλύτερη κατανόηση αυτού του μοτίβου μπορεί να βοηθήσει περαιτέρω στην αποσαφήνιση της σχέσης της BCL6 με την αυξητική ορμόνη και την ανάπτυξη των μυών.
Πηγές: SciTech Daily, MDPI, PNAS