Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι τα χαμηλά επίπεδα μιας κοινής βιταμίνης μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης θανατηφόρου καρκίνου του δέρματος. Πώς μπορείτε να προστατεύσετε το δέρμα σας χωρίς να θέσετε την υγεία σας σε κίνδυνο;
Το μελάνωμα μπορεί να ακούγεται σπάνιο, καθώς αντιστοιχεί στο 1% των διαγνώσεων καρκίνου του δέρματος. Ωστόσο, αυτές οι διαγνώσεις είναι σοβαρές, καθώς δεδομένα που δημοσιεύτηκαν από τη National Library of Medicine αναφέρουν ότι το μελάνωμα προκαλεί το 75% των θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο του δέρματος.
Στην Ελλάδα, η συχνότητα εμφάνισης του μελανώματος παρουσιάζει αυξητική τάση. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο 3-4 άτομα ανά 100.000 κατοίκους εμφανίζουν μελάνωμα. Το 2020, καταγράφηκαν 1.313 νέες περιπτώσεις μελανώματος, καθιστώντας το τη 14η πιο συχνή κακοήθη νεοπλασία στον ελληνικό πληθυσμό.
Επιπλέον, η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την υψηλότερη θνησιμότητα από μελάνωμα, μαζί με την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Μάλτα και τη Ρουμανία.
Πώς η έλλειψη μιας κοινής βιταμίνης αυξάνει τον κίνδυνο μελανώματος
Η Cleveland Clinic εξηγεί ότι η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) από τον ήλιο ή τα σολάριουμ ευθύνεται κυρίως για τον καρκίνο του δέρματος. Στις περιπτώσεις μελανώματος, ο καρκίνος αναπτύσσεται σε κύτταρα που ονομάζονται μελανοκύτταρα.
«Τα μελανοκύτταρα παράγουν μελανίνη, μια καφέ χρωστική που δίνει στο δέρμα το χρώμα του και προστατεύει από κάποιες βλαβερές υπεριώδεις (UV) ακτίνες του ήλιου», αναφέρει σύμφωνα με το The Healthy. Η Cleveland Clinic προσθέτει ότι το μελάνωμα μπορεί να κάνει μετάσταση, δηλαδή να εξαπλωθεί σε άλλα κύρια όργανα, όπως οι πνεύμονες, το ήπαρ και ο εγκέφαλος, καθώς και στο σκελετικό σύστημα και άλλες περιοχές.
Εκτός από βασικούς παράγοντες κινδύνου για το μελάνωμα, όπως το οικογενειακό ιστορικό, το ανοιχτόχρωμο δέρμα και οι σπίλοι (ελιές στο δέρμα), μια μετα-ανάλυση εντόπισε έναν παράγοντα του τρόπου ζωής που μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο. Ερευνητές δερματολογίας στη Γερμανία διαπίστωσαν ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορούν επίσης να αυξήσουν τις πιθανότητες ανάπτυξης μελανώματος.
Αυτή η έρευνα δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2025 στο ιατρικό περιοδικό Anticancer Research. Η ομάδα διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, οι ασθενείς με μελάνωμα είχαν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D που παράγεται στο ήπαρ σε σύγκριση με τα υγιή άτομα.
Η παράδοξη σχέση που έχει ο ήλιος με την υγεία του δέρματος
Αυτό δημιουργεί ένα παράδοξο: Η βιταμίνη D συντίθεται στο ήπαρ ως αποτέλεσμα της έκθεσης στον ήλιο. Έτσι, οι ερευνητές εξηγούν τη σχέση αυτή, λέγοντας ότι η υπεριώδης ακτινοβολία από τον ήλιο «αποτελεί τον σημαντικότερο περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του δέρματος».
Ωστόσο προσθέτουν, «η σύνθεση βιταμίνης D από την ηλιακή έκθεση έχει αναφερθεί ότι ασκεί αντικαρκινικές επιδράσεις στα μελανοκύτταρα in vitro». Με άλλα λόγια, λίγη έκθεση στον ήλιο έχει δείξει ότι μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση του μελανώματος. Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι αυτό που αποκάλυψαν είναι η «περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ της υπεριώδους ακτινοβολίας και του κακοήθους μελανώματος».
Βιταμίνη D: Προστατεύει το δέρμα ή αυξάνει τον κίνδυνο για μελάνωμα;
Η ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D συνδέονταν με χειρότερη εξέλιξη στους διαγνωσθέντες με μελάνωμα. «Παρατηρήσαμε σημαντικά αυξημένους κινδύνους για παχύτερους όγκους, μιτωτικούς όγκους και υψηλότερα στάδια όγκου σε ασθενείς με έλλειψη βιταμίνης D», αναφέρουν, σημειώνοντας ότι τα ευρήματα συμβάλλουν στο «αυξανόμενο σώμα αποδείξεων που υποστηρίζουν τον αντικαρκινικό ρόλο της βιταμίνης D».
Πώς να αυξήσετε την πρόσληψη βιταμίνης D με ασφάλεια
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση στον ήλιο έχει τους κινδύνους της—και τώρα προσπαθώντας να κατανοήσουμε ότι το σώμα μπορεί να χρειάζεται την ηλιακή έκθεση για να παράγει τη βιταμίνη D που βρέθηκε να λείπει—τι πρέπει να κάνετε; Μία στρατηγική μπορεί να είναι να διασφαλίσετε ότι δεν παθαίνετε ηλιακά εγκαύματα ή δεν περνάτε παρατεταμένες ώρες στον ήλιο.
Ειδικοί του CDC προτείνουν ότι μπορείτε με ασφάλεια να αυξήσετε τα επίπεδα βιταμίνης D με μόλις οκτώ έως δέκα λεπτά άμεσης ηλιακής έκθεσης την ημέρα. Επιπλέον, αυξήστε τη διατροφική σας πρόσληψη βιταμίνης D μέσω τροφών όπως ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3, μανιτάρια, κρόκους αυγών και εμπλουτισμένα δημητριακά.
Συμπληρώματα βιταμίνης D, που λαμβάνονται με γεύμα για καλύτερη απορρόφηση, μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ασφαλή αύξηση των επιπέδων σας. Και φυσικά, η λήψη μέτρων προστασίας του δέρματος κάθε φορά που βγαίνετε από το σπίτι μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του δέρματος.
Μελάνωμα: Νέα θεραπεία με μια κοινή βιταμίνη σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα
Φορέστε αντηλιακό υψηλού SPF και ευρέος φάσματος καθημερινά, παραμείνετε στη σκιά κατά τις μεσημεριανές ώρες όπου η ακτινοβολία είναι στο ζενίθ, καλυφθείτε με μακριά μανίκια, καπέλα και γυαλιά ηλίου όπου χρειάζεται και επισκεφτείτε δερματολόγο για ετήσιους ελέγχους δέρματος.
Πηγές: The Healthy, NIH, NHS