Ένα αιθέριο έλαιο μπορεί να ενισχύσει τη μνήμη και να προστατεύσει την υγεία του εγκεφάλου, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. Μήπως το κλειδί για την πρόληψη άνοιας και Αλτσχάιμερ είναι η όσφρηση;
Η αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ εξακολουθεί να αποτελεί μυστήριο για τους ερευνητές. Το Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας, με το National Institute on Aging να εκτιμά ότι πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από αυτή.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της περιλαμβάνουν τη συσσώρευση πλακών και νευροϊνιδιακών πλεγμάτων στον εγκέφαλο, καθώς και την απώλεια σύνδεσης μεταξύ των νευρώνων. Αν και η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας συχνά προκαλούν προβλήματα μνήμης, οι ερευνητές εξετάζουν πώς το οσφρητικό σύστημα (η αίσθηση της όσφρησης) επηρεάζει την υγεία του εγκεφάλου.
Μια μελέτη του 2023, που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Immunology, έδειξε ότι η τακτική εισπνοή μενθόλης ενίσχυσε το ανοσοποιητικό σύστημα και τη μνήμη σε υγιή ποντίκια. Επιπλέον, η μενθόλη απέτρεψε περαιτέρω γνωστική επιδείνωση σε ποντίκια με προσομοιωμένη νόσο Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η μενθόλη ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα ενώ μπλοκάρει τη δράση ενός φλεγμονώδους μορίου, της interleukin-1-beta (IL-1β), που σχετίζεται με την πνευματική παρακμή. Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η αίσθηση της όσφρησης μπορεί να παίζει ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Πώς βελτιώνεται η μνήμη από συγκεκριμένες μυρωδιές;
Η μελέτη ανέδειξε τη σημασία του οσφρητικού συστήματος για την εγκεφαλική υγεία. Όταν οι ερευνητές απέκλεισαν την αίσθηση της όσφρησης στα ποντίκια, το ανοσοποιητικό τους σύστημα εξασθένησε και η μνήμη τους χειροτέρεψε.
Η μελέτη ανέδειξε επίσης τον κρίσιμο ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος στη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου. Όταν οι ερευνητές αφαίρεσαν συγκεκριμένα κύτταρα που ρυθμίζουν την ανοσολογική απόκριση, η προφλεγμονώδης κυτοκίνη IL-1β μειώθηκε, οδηγώντας σε βελτιώσεις στη μνήμη.
Ωστόσο, δεν επηρεάζουν όλες οι μυρωδιές το ανοσοποιητικό σύστημα και τη μνήμη με τον ίδιο τρόπο. Σύμφωνα με ένα άρθρο του 2018 στο Frontiers in Immunology, η καρβόνη, που έχει άρωμα παρόμοιο με κύμινο ή δυόσμο, βελτίωσε τη μνήμη και την ανοσία σε έναν τύπο ποντικιών, αλλά έβλαψε την ανοσολογική λειτουργία και τη μνήμη σε άλλα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι και οι δύο μελέτες διεξήχθησαν σε ποντίκια, οπότε απαιτούνται περισσότερες έρευνες σε ανθρώπους.
Το χειμωνιάτικο «υπερφρούτο» που βελτιώνει την υγεία του εντέρου και τη λειτουργία του εγκεφάλου
Όταν αντιλαμβανόμαστε μια μυρωδιά, οι υποδοχείς στη μύτη μας στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο. Αυτό το σημείο του εγκεφάλου συνδέεται με τις περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη. Μια μελέτη του 2021, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, διαπίστωσε ότι ορισμένες μυρωδιές βοηθούν τους ανθρώπους να ανακαλούν πιο ζωντανές αναμνήσεις σε σύγκριση με φωτογραφίες ή ήχους, ακόμα και σε άτομα με Αλτσχάιμερ.
Πρώιμα συμπτώματα άνοιας: Απώλεια όρασης, ακοής και όσφρησης
Ένα συχνό σύμπτωμα κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας COVID-19 ήταν η απώλεια της αίσθησης της όσφρησης. Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε επίσης να αποτελεί πρώιμο σημάδι του Αλτσχάιμερ ή άλλων νευροεκφυλιστικών νόσων, όπως το Πάρκινσον, σύμφωνα με το National Institute on Aging. Άτομα που δυσκολεύονται να διακρίνουν διαφορετικές μυρωδιές ενδέχεται να έχουν βιοδείκτες του Αλτσχάιμερ προτού εμφανίσουν προβλήματα γνωστικής λειτουργίας.
Οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να ελέγχουν τακτικά την υγεία της ακοής και της όρασής τους, καθώς οι αλλαγές στις αισθήσεις συνδέονται με την πνευματική εξασθένηση. Παρόλο που προβλήματα όρασης, όπως ο καταρράκτης, είναι συνηθισμένα με την ηλικία, οι ερευνητές μπορούν πλέον να ανιχνεύσουν πλάκες αμυλοειδούς, που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ, στον αμφιβληστροειδή του ματιού. Στο μέλλον, η τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου.
Η απώλεια ακοής μπορεί να μειώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ηλικιωμένου και της οικογένειάς του. Επιπλέον, η αδυναμία διάκρισης ήχων μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για τον εγκέφαλο. Αν ένας ηλικιωμένος δεν λάβει θεραπεία για την απώλεια ακοής, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση και σε λιγότερη αισθητηριακή διέγερση.
Η κοινή πάθηση πριν τα 50 που διπλασιάζει τον κίνδυνο άνοιας – Τι αποκαλύπτει νέα μελέτη
Αυτή η πάθηση μπορεί να προκαλέσει συρρίκνωση στο μέρος του εγκεφάλου που επεξεργάζεται την ακοή. Ο συνδυασμός απώλειας όρασης και ακοής συνδέεται έντονα με αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Πηγές: Health Digest, NIH (1), NIH (2), Frontiers