Η κατάθλιψη είναι μια κοινή διαταραχή ψυχικής υγείας που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους παγκοσμίως. Υπάρχουν διαθέσιμες αποτελεσματικές θεραπείες, αλλά δεν λειτουργούν για όλους, επομένως μερικοί άνθρωποι αναζητούν συμπληρώματα διατροφής που ίσως ανακουφίζουν τα συμπτώματα.
Η μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, στην οποία ένα άτομο βιώνει καταθλιπτικά επεισόδια, είναι μια από τις πιο κοινές διαταραχές της διάθεσης. Τα καταθλιπτικά επεισόδια στην περίπτωση αυτή διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες, με συμπτώματα που προκαλούν κλινικά σημαντική δυσφορία ή έκπτωση σε κοινωνικούς, επαγγελματικούς ή άλλους σημαντικούς τομείς της λειτουργικότητας.
Αυτά τα συμπτώματα συχνά περιλαμβάνουν:
- καταθλιπτική διάθεση
- απώλεια ενδιαφέροντος για όλες σχεδόν τις δραστηριότητες
- σημαντική ακούσια απώλεια/αύξηση βάρους ή μείωση/αύξηση αλλαγών στην όρεξη
- διαταραχή ύπνου
- κούραση
- αίσθηση έλλειψης αξίας
- μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης
- αυτοκτονικές σκέψεις
Μπορούν τα συμπληρώματα διατροφής να βοηθήσουν στην κατάθλιψη;
Περίπου το 68% των ανθρώπων αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στην αντικαταθλιπτική θεραπεία πρώτης γραμμής. Θα μπορούσαν λοιπόν τα συμπληρώματα διατροφής -βιταμίνες, μέταλλα ή προβιοτικά- να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων ή να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών;
Τα στοιχεία για τα οφέλη από τα συμπληρώματα ποικίλλουν ευρέως, με ορισμένα να μην δείχνουν κανένα όφελος και μελέτες να υποδηλώνουν ότι άλλα μπορεί να έχουν ευεργετική επίδραση στη θεραπεία της κατάθλιψης.
Η μελέτη MooDFOOD του 2019 εξέτασε τα συμπληρώματα διατροφής και την κατάθλιψη σε 1.000 άτομα με πλεονάζον βάρος και παχυσαρκία με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ημερήσια πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν φυλλικό οξύ, βιταμίνη D, ψευδάργυρο και σελήνιο δεν ήταν καλύτερη στην πρόληψη των μειζόνων καταθλιπτικών επεισοδίων από ένα εικονικό φάρμακο.
Αντιθέτως, πρότειναν ότι για τα άτομα με υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία, η απώλεια βάρους και η υγιεινή διατροφή, όπως η μεσογειακή, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στα συμπτώματα.
Ποια συμπληρώματα μπορούν να καταπολεμήσουν τα συμπτώματα
Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι ορισμένα συμπληρώματα βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα σε άλλες θεραπείες, όπως ψυχοθεραπεία ή αντικαταθλιπτικά.
Μια μετα-ανάλυση 41 μελετών το 2022 έδειξε ότι η βιταμίνη D μπορεί να ωφελήσει τα άτομα με κατάθλιψη. Αν και υπήρχε διακύμανση μεταξύ των μελετών, σε γενικές γραμμές τα 50 μικρογραμμάρια βιταμίνης D την ημέρα ήταν πιο αποτελεσματικά από ένα εικονικό φάρμακο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.
Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι οι υψηλές δόσεις βιταμίνης Β6 μπορεί να έχουν μικρή ευεργετική επίδραση στην κατάθλιψη. Ωστόσο, το μέγεθος του δείγματος της μελέτης ήταν μικρό και η πλειονότητα των ατόμων που συμπεριλήφθηκαν είχαν αυτοαναφερόμενο άγχος, με τη Β6 να είναι πιο αποτελεσματική έναντι αυτού παρά της κατάθλιψης.
Μελέτες έχουν επίσης προτείνει ότι ο χαμηλός σίδηρος μπορεί να υπερτονίσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης, με συνδέσμους να παρατηρούνται συχνά μεταξύ αναιμίας και κατάθλιψης. Μια μελέτη του 2016 βρήκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ της σιδηροπενικής αναιμίας και της κατάθλιψης. Η έρευνα υποστήριζε ότι ο χαμηλός σίδηρος μεταβάλλει τον μεταβολισμό της ντοπαμίνης και μπορεί επίσης να επηρεάσει τα επίπεδα σεροτονίνης, στοιχεία που μπορούν να οδηγήσουν σε αλλαγές στη διάθεση.
Άλλες μελέτες εξέτασαν την επίδραση των προβιοτικών και πρεβιοτικών -τροφών και συμπληρωμάτων διατροφής που ενισχύουν το μικροβίωμα του εντέρου. Πρόσφατη έρευνα έχει τονίσει τη σημασία του άξονα εντέρου-εγκεφάλου και τις επιπτώσεις της μικροχλωρίδας του εντέρου στη διάθεση και την ψυχική υγεία.
Ένα υγιές έντερο μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα
Μια ανασκόπηση μελετών του 2019 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα προβιοτικά και τα προβιοτικά μπορεί να έχουν κάποιο όφελος στη διαχείριση της κατάθλιψης. Οι ερευνητές προτείνουν ότι, εν αναμονή περαιτέρω έρευνας, τέτοια συμπληρώματα διατροφής θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως συμπληρωματική θεραπεία για άτομα με κατάθλιψη.
Τώρα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2023 παρέχει περαιτέρω στοιχεία ότι τα προβιοτικά μπορεί να βοηθήσουν στη θεραπεία της κατάθλιψης. Αν και είχε μικρό μέγεθος δείγματος, αυτή η διπλή τυφλή μελέτη με άτομα που δεν ανταποκρίνονταν σε αντικαταθλιπτική θεραπεία βρήκε σαφή βελτίωση στα συμπτώματα όσων λάμβαναν προβιοτικά.
Στη μελέτη διάρκειας 8 εβδομάδων, το μισό δείγμα (24 άτομα) λάμβανε κάψουλες που περιείχαν 14 διαφορετικά προβιοτικά 4 φορές την ημέρα. Οι υπόλοιποι λάμβαναν πανομοιότυπες κάψουλες εικονικού φαρμάκου. Κάποια μείωση στα συμπτώματα της κατάθλιψης υπήρξε και στις δύο ομάδες, αλλά μετά από 4 εβδομάδες θεραπείας η ομάδα των προβιοτικών έδειξε μεγαλύτερη ανταπόκριση.